Konstrukcje dachowe zawsze wymagają solidnego podejścia i zastosowania koniecznych elementów konstrukcyjnych, które przekładają się na solidność dachu i jego walory funkcjonalne. Do ważnych składowych każdej więźby płatwiowo-kleszczowej, a takich jest w praktyce najwięcej, zalicza się płatew. Generalnie występuje ona w kilku wariantach i co ciekawe, jako element konstrukcyjny jest stosowana nie tylko w budownictwie tradycyjnym, ale także stalowym. W przypadku stalowych hal ma ona postać kształtowników z metalu, które przenoszą obciążenia z pokrycia dachu na wiązary kratowe.
Rodzaje płatwi dachowych
Podstawowym pojęciem jest płatew kalenicowa, a razem z nią pośrednia. Te dwa typy płatwi są podpierane słupami oraz zastrzałami. Wyróżnia się jeszcze płatew stropową, którą umieszcza się poniżej pionowych elementów nośnych na płycie stropowej. Jakie jest znaczenie płatwi? Zasygnalizowano to powyżej, poruszając kwestię obiektów stalowych. Generalnie zadaniem płatwi jest przenoszenie ciężaru własnego dachów, a także obciążeń zewnętrznych na ściany stolcowe, a dalej na belki więzarowe. Płatwie łączy się na słupach (stolcach) z wykorzystaniem złącz ciesielskich lub metalowych elementów łącznych. Popularną techniką jest łączenie na tak zwane zwidłowanie. Dla zapewnienia optymalnej współpracy między płatwią a krokwiami często stosuje się połączenie „na wrąb”.
Płatew kalenicowa
Czym jest płatew kalenicowa? To kluczowy element konstrukcji więźby, biegnący wzdłuż kalenicy na szczycie dachu, gdzie łączą się połacie. Podpiera krokwie, zapewniając stabilność konstrukcji. Jej wymiar i przekrój dobieramy, uwzględniając rozpiętość dachu oraz przewidywane obciążenia, jak śnieg czy wiatr. Głównym zadaniem płatwi kalenicowej jest przenoszenie sił na słupy lub ściany nośne, co usztywnia całą konstrukcję. W dachach o znacznej rozpiętości warto skonsultować się z doświadczonym inżynierem, by sprawdzić, czy potrzebujemy podparcia płatwi kalenicowej, np. słupami, dla lepszej nośności.Płatew pośrednia
Wzmacnia konstrukcję dachu - umieszczana jest między płatwią kalenicową a stropową. Jej zastosowanie pozwala zmniejszyć rozstaw krokwi, poprawiając stabilność w dachach o większej rozpiętości. Jej wymiary zależą od kąta nachylenia dachu i pokrycia dachowego. Podpierają ją słupy lub miecze. Usztywnia całą konstrukcję, chroniąc przed deformacjami.Płatew stropowa
Płatew stropowa to podstawa konstrukcji dachu, układana na stropie lub ścianach nośnych. Przenosi obciążenia z krokwi, co przekłada się na stabilność i równomierny rozkład sił. Przy większej rozpiętości dachu stosujemy miecze lub słupy dla wzmocnienia. Jej przekrój dobieramy, biorąc pod uwagę maksymalną rozpiętość i rodzaj obiektu. Płatew łączy się z krokwiami, wykorzystując chociażby połączenia ciesielskie, co jest kluczowe dla trwałości./640px-elementy-wiezby-dachowej.png)
Elementy więźby dachu: 1. murłata 2. krokiew 3. płatew 4. kleszcze 5. wiązar 6. stolec (słup) 7. zastrzał 8. wieniec. Źródło: Wikipedia.org
Jakie jest zadanie płatwi?
Głównym zadaniem płatwi jest podpieranie krokwi i zapewnienie nośności konstrukcji dachowej. Płatwie kalenicowe, pośrednie oraz stropowe umożliwiają równomierne rozłożenie obciążeń, co pozwala zwiększyć rozpiętość dachu bez użycia dodatkowych ścian nośnych. Całą więźba dachowa zostaje usztywniona, co zapobiega zniekształceniom pod wpływem wiatru czy wagi pokrycia dachowego. W szczycie dachu płatew kalenicowa łączy krokwie, przenosząc naprężenia. Podczas projektowania dachu warto właściwie określić wymiary i łączenia, by zapewnić konstrukcji oczekiwaną stabilność.
Łączenie płatwi
Połączenie płatwi wymaga precyzji. Stosujemy połączenia ciesielskie lub złącza mechaniczne, zależnie od typu płatwi i założeń projektu. Płatew kalenicowa często łączy się z krokwiami za pomocą mieczy, co usztywnia konstrukcję. Płatwie pośrednie i stropowe wzmacniamy okuciami lub śrubami. Ważne jest uwzględnienie maksymalnej rozpiętości i obciążeń, aby gotowe połączenia niwelowały ryzyko komplikacji.
Połączenia na długości – czy są możliwe?
Utarło się, że płatew dachowa ma pewną standardową długość, która wynika głównie z fizycznych, naturalnych cech surowego drewna. Jednakże w przypadku większych gabarytowo obiektów pojawia się konieczność wydłużenia tych elementów, a jedynym na to sposobem jest łączenie krótszych odcinków ze sobą. W takich sytuacjach stosuje się zwykle łączenie sąsiadujących belek technikami „na nakładkę lub „na zamek”. W obu scenariuszach niezbędne jest zastosowanie dodatkowych łączników mechanicznych, które wzmocnią połączenia.
FAQ
Kiedy stosować belkę kalenicową?
Belkę kalenicową stosujemy w dachach o sporej rozpiętości lub złożonej konstrukcji, gdzie krokwie potrzebują podparcia w szczycie.
Czy belka kalenicowa jest potrzebna?
Nie zawsze. W prostych dachach wystarczą krokwie lub miecze, ale przy większych rozpiętościach płatew kalenicowa to decydujący element usztywniający.
Czy można stosować płatew kalenicową bez podparcia w każdym dachu?
Płatwie bez podparcia wykorzystujemy przy dachach o niewielkiej rozpiętości. W większych konieczne są podparcia płatwi kalenicowej, jak chociażby słupy.
Czy obecność płatwi kalenicowej ma znaczenie dla prawidłowego zamocowania gąsiorów?
Tak, płatew kalenicowa ułatwia równe ułożenie gąsiorów, poprawiając szczelność i estetykę pokrycia w szczycie dachu.
Czy płatew kalenicowa bez podparcia jest bezpieczna?
Dach bez podparcia zdaje egzamin tylko przy niedużych rozpiętościach. W innych przypadkach elementy podparcia (na przykład słupy) zapobiegają odkształceniom konstrukcji.
Czytaj również:
Jak zrobić więźbę dachową? Poradnik krok po kroku
Więźba dachowa - konstrukcja, cena, rodzaje
Viking333
Przystępnie opisany temat - rzec by można jak zwykle. Dzięki i do następnego razu :)